Kastracja chirurgiczna jest to zabieg polegający na nieodwracalnym usunięciu narządów rozrodczych. Umownie ze względu na płeć pacjenta sterylizacją nazywamy usunięcie narządów rozrodczych samic, natomiast kastracją – usunięcie narządów rozrodczych samców.
Sterylizację w zależności od zakresu wykonywanego zabiegu możemy podzielić na:
- ovariectomię – usunięcie jajników
- ovariohisterectomię – usunięcie jajników wraz z macicą – ten zabieg jest wykonywany najczęściej.
Cała procedura wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. Dojście chirurgiczne i rana pooperacyjna znajduje się w linii pośrodkowej brzucha za pępkiem lub z boku ciała tylnie od ostatniego żebra.
Kotka w pierwszej kolejności poddawana jest premedykacji, czyli uspokojeniu farmakologicznemu, następnie podawane są leki znieczulające, popularnie zwane narkozą.Pole operacyjne jest dokładnie golone i poddawane dezynfekcji. Po zabiegu na ranę zakłada się szwy wchłanialne, których nie trzeba później usuwać, lub szwy niewchłanialne, które usuwa się po około 7 – 10 dniach po zabiegu. W celu ochrony rany pooperacyjnej konieczne może być założenie pacjentowi specjalnego ubranka ochronnego lub kołnierza elżbietańskiego, które są noszone przez zwierzę do momentu całkowitego wygojenia się rany.
Kastracja kocura polega na chirurgicznym usunięciu jąder. Podobnie jak w przypadku kotek, kocury poddawane są najpierw uspokojeniu farmakologicznemu, następnie stosowane są leki znieczulające. Z obszaru moszny usuwana jest sierść, a pole operacyjne jest oczyszczane i dezynfekowane. Cięcie chirurgiczne wykonywane jest na skórze moszny i tą drogą usuwane są obydwa jądra. W tym przypadku rany pooperacyjnej nie zaszywa się – goi się ona samoistnie w bardzo szybkim tempie.
Korzyści płynące z kastracji/sterylizacji:
- przede wszystkim eliminuje się możliwość posiadania potomstwa, co ogranicza populację niechcianych często zwierząt
- kocury tracą chęć do włóczęgostwa
- eliminuje się także problem znaczenia moczem przez osobniki męskie, stają się one łagodniejsze
- eliminuje się objawy rui u kotek, które często są uciążliwe dla właścicieli zwierząt
- wyklucza się ryzyko wystąpienia takich chorób jak: ropne zapalenie macicy, nowotwory jajników, macicy, jąder
- w znacznym stopniu ogranicza się ryzyko wystąpienia chorób gruczołu mlekowego u kotek (nowotwory, zapalenia, ciąża urojona). W przypadku samic poddanych sterylizacji przed pierwszą rują ryzyko wystąpienia w przyszłości nowotworu gruczołu mlekowego wynosi zaledwie 1%.
Kiedy można przeprowadzić zabieg?
Najbardziej korzystnie jest poddać tego typu zabiegowi zwierzęta młode. Kocury kastruje się w wieku mniej więcej 6 miesięcy (4 – 9 miesiąc życia). Ważne jest, aby taki osobnik nie zdążył jeszcze nabyć nawyku znaczenia terenu moczem. Kotki najlepiej jest sterylizować przed wystąpieniem pierwszej rui, ze względu na maksymalne ograniczenie ryzyka wystąpienia w przyszłości nowotworów gruczołu mlekowego. Poza tym zwierzęta młode o wiele lepiej znoszą wszelkiego rodzaju zabiegi chirurgiczne i zdecydowanie szybciej dochodzą po nich do pełni sił.
Jak przygotować kota do zabiegu?
Kot poddawany zabiegowi musi być zdrowy oraz wcześnie powinien zostać poddany zabiegom profilaktycznym tj. odrobaczanie i szczepienia ochronne. Warto wykonać przed zabiegiem badanie biochemiczne i morfologiczne krwi, by zminimalizować ryzyko komplikacji. Kotek nie powinno się sterylizować w czasie rui gdyż w tym czasie zwiększa się ryzyko krwawienia w czasie zabiegu. Jeżeli kotka jest w czasie rui należy ją przerwać za pomocą środków farmakologicznych, które zaordynuje lekarz weterynarii, a zabieg wykonuje się najwcześniej 2 tygodnie po jej zakończeniu.
W dniu zabiegu zwierzę musi być na czczo, nie może jeść 10-12 godzin przed zabiegiem, wodę kotu należy zostawić.
Opieka po zabiegu
Po zabiegu kota z lecznicy odbieramy reagującego na bodźce zewnętrzne. W domu należy zapewnić zwierzęciu ciepłe, spokojne i bezpieczne miejsce. Nie należy kłaść kota na kanapie, fotelu, itp. gdyż istnieje ryzyko, że spadnie. Jedzenie i wodę podajemy dopiero następnego dnia po zabiegu.
W przypadku kotki ubranko ochronne lub kołnierz musi ona nosić do czasu zdjęcia szwów. 24 godziny po zabiegu należy udać się z kotem na wizytę kontrolną, na której lekarz weterynarii bada kota, ogląda ranę oraz podaje leki przeciwbólowe i antybiotyk.
Bardzo ważnym elementem jest wybór odpowiedniej placówki weterynaryjnej – tu czynnikiem decydującym nie może być wyłącznie cena samego zabiegu. Na pierwszym planie przy takim wyborze powinien być poziom profesjonalizmu, fachowość lekarzy i możliwość zapewnienia pacjentom optymalnej opieki przed, w trakcie i po zabiegu.
Krzysztof Kałasznikow
Lekarz weterynarii
Co zrobić gdy mieszka się w bloku? Rozwiązań jest kilka:
